Berliner, Pffannkuchen, Krapfen, Kreppel, Fastnachtsküchle. Co wspólnego mają wszystkie te słowa? Jest to coś słodkiego, pysznego i znanego w Polsce ... Są to pączki ☺. Co sprawia, że pączki w języku niemieckim mają tyle rożnych określeń? Odpowiedź jest krótka - jest to zasługa dialektów.
Język niemiecki jest językiem, w którym występuje 16 grup dialektów, czyli regionalnych wariantów języka. Dialekty rządzą się własnymi regułami i funkcjonują równolegle do języka standardowego, tzw. Standardsprache. Do najpopularniejszych zaliczamy m.in. Allemannisch, (Ober)Sächsisch, Hessisch, Ostfränkisch, Rheinfränkisch, Westfälisch, Ostwestfälisch, Branderburgisch, Nordniederdeutsch (Platt) und Bayerisch.
Dialekty można również podzielić na:
- Południowe (Hochdeutsche Dialekte), w których doszło do tzw. drugiej wysokoniemieckiej przesuwki spółgłoskowej (Althochdeutsche Lautverschiebung),
- Północne (Niederdeutsche Dialekte), w których nie miała miejsca przesuwka spółgłoskowa.
Co to jest w ogóle przesuwka spółgłoskowa?
Był to proces fonetyczny, dotyczący kształtowania wymowy, który pozwalał odróżnić dialekty południowe od północnych.
Współczesne dialekty wysokoniemieckie (Hochdeutsche Dialekte, występujące na terenach górzystych) od dolnoniemieckich (Niederdeutsche Dialekte, występujące na terenach nizinnych) dzieli tzw. linia benardzka, która przebiega od Benrath (dzisiejsza dzielnica Düsseldorfu) w kierunku zachodnim aż do Frankfurtu nad Odrą.
Przykłady
Przykłady ciekawszych wariantów regionalnych, które słyszałam na obszarze Niemiec (wszystkie mapy pochodzą ze strony http://www.atlas-alltagssprache.de/):
- Gruß (pozdrowienie) - spotkałam się z z formami Guten Tag!, Hallo!, Servus!, Guten Abend!.
- Fasching (karnawał) - spotkałam się z z formami Fasching, Karneval.
- Großmutter (babcia) - spotkałam się z z formami Oma, Omi.
- Nein (nie) - spotkałam się z z formami nee, nein.
- Fußball (piłka nożna) - spotkałam się z z formami Fußball spielen, kicken.
- Berliner / Krapfen (pączki) - spotkałam się z z formami Berliner, Pffankuchen.
- Möhre / Karotte (marchewka) - spotkałam się z z formami Möhre, Karotte.
Papperlaplatt - Robert erkundet Deutschlands Dialekte
W internecie znalazłam również bardzo ciekawy materiał dotyczący dialektów w Niemczech. Poniżej przygotowałam dla Was kilka pytań. Może ktoś z Was spróbuje na nie odpowiedzieć? Zachęcam :).
- Woraus bestand Deutschland im Mittelalter?
- Welche Schriftsprache war im Mittelalter?
- Wer wollte die Bibel für Menschen im Mittelalter übersetzen?
- Wer veröffentlichte ein Wörterbuch zur Rechtschreibung?
- Wer legte Regeln fest, wie man Deutsch richtig aussprechen sollte?
- Welche Regionalsprache tritt in Deutschland auf?
Bis bald
Językowy Fyrtel
Sylwia
Źródła:
1. http://www.atlas-alltagssprache.de/
2. https://www.checkeins.de/videos/papperlaplatt-robert-erkundet-deutschlands-dialekte-104.html
3. Morciniec N., Historia języka niemieckiego. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej we Wrocławiu, 2018
4. https://www.planet-wissen.de/geschichte/deutsche_geschichte/geschichte_der_dialekte/
5. https://www.spiegel.de/wissenschaft/mensch/deutschland-dialekte-sterben-aus-sagt-ein-sprachforscher-a-1030000.html
6. https://www.deutschland.de/de/topic/leben/dialekte-in-deutschland
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz